ΣΤΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΠΑΛΙ Ο ΓΚΡΕΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΙΜΗ ΠΙΝΑΚΑ ΤΟΥ
Δικαστές - εκτιμητές
|
Τολέδο, 24 Αυγούστου 1589.
Ο δημοφιλής και πολύ αγαπητός, κρητικός ζωγράφος Γκρέκο που ζει μόνιμα στο Τολέδο και έχει μαγέψει τον κόσμο με τις δημιουργίες του και την αστέρευτη φαντασία του, για μια ακόμα φορά βρέθηκε στα δικαστήρια για να διεκδικήσει τα χρήματα του από τον αγοραστή. Από ότι ξέρουμε δεν είναι λίγες οι φορές που ο γνωστός ζωγράφος El Greco βρίσκεται ενώπιων του δικαστηρίου, αφού εκεί καταφεύγει όταν πρέπει να διεκδικήσει την πληρωμή του. Καθώς ξέρουμε «οι τιμές καθορίζονται με δύο εκτιμητικές επιτροπές», «μία ορίζεται εκ μέρους του παραγγελιοδότη και μία εκ μέρους του καλλιτέχνη». Συχνά οι απόψεις διίστανται για την αξία του έργου, με αποτέλεσμα οι ζωγράφοι, όπως κι ο El Greco βεβαίως, να καταφεύγουν στα δικαστήρια για να βρουν το δίκιο τους. Έτσι ακόμα μια φορά ο γνωστός ζωγράφος πρέπει να καταφύγει στο δικαστήρια για να διεκδικήσει τα χρήματα του, για ένα ακόμα υπέροχο πινάκα του. Αυτή τη φορά έχει να κάνει με ένα πάμπλουτο έμπορο μεταξιού, που παρήγγειλε ένα πίνακα με το πορτρέτο της πολύ αγαπημένης του συζύγου. Ενώ κατά τα λεγόμενα του Γκρέκο ήθελε την τελειότητα και θαμπώθηκε από τον πίνακα, δεν θέλει να πληρώσει τον καλλιτέχνη με το ανάλογο τίμημα. Με αποτέλεσμα να καταφύγουν στα δικαστήρια. Εκεί βρέθηκε ο συνάδελφος μας |
και εντυπωσιάστηκε από το αγέρωχο παράστημα του γνωστού κρητικού. Στεκόταν επιβλητικός με το κορμί του στητό και αγέρωχο, χωρίς να το λυγήσει ούτε μια φορά, σαν να έλεγε με τον τρόπο του, ότι είναι πάνω από όλους. Αλλά και το βλέμμα στο πρόσωπο του, ήταν ένα με την όλη στάση του. Ο καημένος ο έμπορος, καθώς και οι δικαστές δεν μπορούσαν να τον αντιμετωπίσουν, και να αλλάξουν την άκαμπτη στάση του. Έτσι, για μια φορά ακόμα, ο Γκρέκο κέρδισε τη δίκη.
Οφείλουμε να υπενθυμίσουμε στους αναγνώστες μας την περιβόητη δίκη για τον πίνακα με τίτλο Espolio, τον οποίο φιλοτέχνησε κατόπιν παραγγελίας για τον καθεδρικό ναό της πόλης μας, το 1577, λίγο μετά την άφιξή του. Δύο χρόνια αργότερα, ο πίνακας τελειώνει και στις 15 Ιουνίου 1579 εκτιμάται στα 227 δουκάτα. Ο Γκρέκο αρνήθηκε το ποσό, θεωρώντας το χαμηλό, και αντιπροτείνε 800 δουκάτα. Ένα από τα επιχειρήματα των εκτιμητών για να μειώσουν το ποσό ήταν ότι στον πίνακα εικονίζοντας οι τρεις Μαρίες, που δεν αναφέρονται ως παρούσες από τη Βίβλο. Η διαμάχη έληξε με την πρώτη δημόσια αναγνώριση της υψηλής τέχνης του ζωγράφου. Το έργο παραδόθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 1579, και εξοφλήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1581. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, ότι ο έμπορος δεν είχε καμία ελπίδα δικαίωσης… |